Rzecz o ważkach

Mało jest owadów tak silnie związanych z wodą, jak ważki.

Świtezianka błyszcząca

 Może jeszcze jętki czy widelnice - ale ważki są zdecydowanie najpopularniejsze. Zatem dziś będzie kilka słów o ważkach. W przyszłości może napiszę więcej.

Tężnica wytworna

Na początek - garść systematyki. Ważki to rząd owadów - tak jak chrząszcze, błonkówki czy motyle. Charakteryzują się przeobrażeniem niezupełnym. Przeobrażenie niezupełne, czyli hemimetabolia (trudne słowo, w sam raz do zabłyśnięcia w towarzystwie ;-) ) polega na tym, że pomiędzy stadium larwy a osobnika dorosłego nie występuje stadium poczwarki. Larwa po prostu stopniowo upodabnia się do osobnika dorosłego w fazie kolejnych linień. Nie jest to jednak też rozwój prosty (ametabolia), w którym nie ma larwy, a osobnik młodociany różni się od dorosłego tylko wielkością i brakiem dojrzałości płciowej. Tak jest w przypadku np. znanych wszystkim rybików cukrowych.

Przeobrażenie gadziogłówki zwyczajnej

Przeobrażenie gadziogłówki zwyczajnej

 U ważek jednak jest larwa, która różni się od dorosłego osobnika m.in. budową aparatu gębowego oraz brakiem skrzydeł. Larwy ważek żyją tylko i wyłącznie w wodzie - stąd silny związek ważek z wodami.

Szablak zwyczajny

Każda ważka przez całe swoje życie (tak larwa, jak owad dorosły) jest drapieżnikiem. Owady doskonałe mają aparat gębowy gryzący, a larwy - tzw. maskę, która pozwala im łapać przepływające ofiary niczym na harpun. A larwy drapieżne są niesamowicie. Może nawet się zdarzyć, że osobnik dorosły padnie ofiarą larwy tego samego gatunku, co jest rzadkością wśród owadów, a nawet w ogóle wśród zwierząt.. Dzieje się tak czasem podczas składania jaj przez samicę do wody.

Lecicha pospolita

Ważki dzielą się na dwa podrzędy - równoskrzydłe i różnoskrzydłe. Różnią się między sobą - jak sama nazwa wskazuje ;-) Konkretnie - ważki równoskrzydłe mają obie pary skrzydeł jednakowe. Różnoskrzydłe - mają tylne skrzydła nieco większe i innego kształtu. Przedstawiona wyżej tężnica jest ważką równoskrzydłą, a szablak - różnoskrzydłą.

Tężnica wytworna

Zwykle w drugiej połowie roku ważki kopulują i składają jaja. Nierzadko - robią te dwie czynności równocześnie ;-) 

Kopulujące tężnice wytworne

Kopulujące pióronogi zwykłe (samica przy okazji składa jaja do wody)

Wśród ważek różne podejrzane zachowania godowe, "dżendery" i inne nie są wcale rzadkością. Często się zdarza, że samiec, nie mogąc znaleźć przedstawicielki swojego gatunku chwyta i kopuluje z samicą innego gatunku. Albo wcale nie samicą. Czasem, gdy różnica wielkości osobników złączonych w akcie takiej "przypadkowej" kopulacji jest duża - większy przerywa kopulację i zjada mniejszą (mniejszego). a czasem ważki tworzą trójkąty - też niekoniecznie monogatunkowe. Więcej o tych zachowaniach - tutaj.

"Trójkącik" (dwa samce + samica) świtezianek błyszczących