Rzecz o ważkach

Mało jest owadów tak silnie związanych z wodą, jak ważki.

Świtezianka błyszcząca

 Może jeszcze jętki czy widelnice - ale ważki są zdecydowanie najpopularniejsze. Zatem dziś będzie kilka słów o ważkach. W przyszłości może napiszę więcej.

Tężnica wytworna

Na początek - garść systematyki. Ważki to rząd owadów - tak jak chrząszcze, błonkówki czy motyle. Charakteryzują się przeobrażeniem niezupełnym. Przeobrażenie niezupełne, czyli hemimetabolia (trudne słowo, w sam raz do zabłyśnięcia w towarzystwie ;-) ) polega na tym, że pomiędzy stadium larwy a osobnika dorosłego nie występuje stadium poczwarki. Larwa po prostu stopniowo upodabnia się do osobnika dorosłego w fazie kolejnych linień. Nie jest to jednak też rozwój prosty (ametabolia), w którym nie ma larwy, a osobnik młodociany różni się od dorosłego tylko wielkością i brakiem dojrzałości płciowej. Tak jest w przypadku np. znanych wszystkim rybików cukrowych.

Przeobrażenie gadziogłówki zwyczajnej

Przeobrażenie gadziogłówki zwyczajnej

 U ważek jednak jest larwa, która różni się od dorosłego osobnika m.in. budową aparatu gębowego oraz brakiem skrzydeł. Larwy ważek żyją tylko i wyłącznie w wodzie - stąd silny związek ważek z wodami.

Szablak zwyczajny

Każda ważka przez całe swoje życie (tak larwa, jak owad dorosły) jest drapieżnikiem. Owady doskonałe mają aparat gębowy gryzący, a larwy - tzw. maskę, która pozwala im łapać przepływające ofiary niczym na harpun. A larwy drapieżne są niesamowicie. Może nawet się zdarzyć, że osobnik dorosły padnie ofiarą larwy tego samego gatunku, co jest rzadkością wśród owadów, a nawet w ogóle wśród zwierząt.. Dzieje się tak czasem podczas składania jaj przez samicę do wody.

Lecicha pospolita

Ważki dzielą się na dwa podrzędy - równoskrzydłe i różnoskrzydłe. Różnią się między sobą - jak sama nazwa wskazuje ;-) Konkretnie - ważki równoskrzydłe mają obie pary skrzydeł jednakowe. Różnoskrzydłe - mają tylne skrzydła nieco większe i innego kształtu. Przedstawiona wyżej tężnica jest ważką równoskrzydłą, a szablak - różnoskrzydłą.

Tężnica wytworna

Zwykle w drugiej połowie roku ważki kopulują i składają jaja. Nierzadko - robią te dwie czynności równocześnie ;-) 

Kopulujące tężnice wytworne

Kopulujące pióronogi zwykłe (samica przy okazji składa jaja do wody)

Wśród ważek różne podejrzane zachowania godowe, "dżendery" i inne nie są wcale rzadkością. Często się zdarza, że samiec, nie mogąc znaleźć przedstawicielki swojego gatunku chwyta i kopuluje z samicą innego gatunku. Albo wcale nie samicą. Czasem, gdy różnica wielkości osobników złączonych w akcie takiej "przypadkowej" kopulacji jest duża - większy przerywa kopulację i zjada mniejszą (mniejszego). a czasem ważki tworzą trójkąty - też niekoniecznie monogatunkowe. Więcej o tych zachowaniach - tutaj.

"Trójkącik" (dwa samce + samica) świtezianek błyszczących

Wodospady wąwozu Kolumbii

Post z dedykacją dla Asi-Joanny, która niestrudzenie namawia mnie, abym coś dodał na blog; no, i namówiła ;-)

Tym razem wybierzemy się daleko, bardzo daleko... chyba najdalej, gdzie dotychczas byłem. Miejsce, o którym chcę opowiedzieć, leży na pograniczu stanów Oregon i Washington niedaleko zachodniego wybrzeża Ameryki Północnej.

Wodospad Multnomah Falls

  W tamtym rejonie u ujścia rzeki Wiliamette do rzeki Kolumbii właśnie, leży miasto Portland. Na wschód od niego rozciąga się długi i szeroki łańcuch Gór Kaskadowych (Cascade Range - możliwe, ze nazwa pochodzi właśnie od wodospadów, których jest tam całe mnóstwo). Zbudowane są one w dużej mierze ze skał magmowych, oraz pokrywających je skał osadowych. Wulkanizm w Górach Kaskadowych jest ciągle żywy, o czym świadczy np. aktywnosć wulkanu Mount St Helens, który ostatnio wybuchł w 1980 roku, a także wypluł trochę lawy (sporo trochę...) w latach 2004-2008. Góry Kaskadowe są bowiem miejscem, gdzie niewielka Płyta Juan de Fuca wciska się pod Płytę Północnoamerykańską - nie może być tam zatem spokojnie...

Rzeka Kolumbia w Górach Kaskadowych (ta większa woda). Warto zwrócić uwagę na widoczny fragment autostrady, żeby uświadomić sobie jej szerokość...

Rzeka Kolumbia przepływa przez Góry Kaskadowe Wąwozem Kolumbii (Columbia Gorge), głęboko wciętym obniżeniem przecinającym łańcuch górski ze wschodu na zachód. Do tego obniżenia spływają liczne strumienie, które, ze względu na dużą różnicę poziomów, tworzą wodospady. Najbardziej znany wodospad to Multnomah Falls.

Wodospad Multnomah Falls

Multnomah Falls to właściwie dwa wodospady o wysokości 165 m (górny) i 21 m (dolny). Dla porównania - największy polski wodospad (Wielka Siklawa w Dolinie Roztoki w Tatrach) ma wysokość progu około 65-70 m, (zależnie od tego, jak mierzyć...). Woda spadająca z takiej wysokości rozpryskuje się, tworząc specyficzny, wilgotny mikroklimat. Na pniach okolicznych drzew (głównie daglezji) rosną nie tylko mchy, ale i paprocie.
Widoczny na zdjęciu romantyczny mostek nosi nazwę Mostku Bensona, od Simona Bensona, amerykańskiego przedsiębiorcy norweskiego pochodzenia, który sfinansował budowę tego mostku w roku 1914.

Mostek Bensona

Widok z Mostku Bensona

Widoczny na powyższym zdjęciu (w dolnej części) spory kamulec spadł 4 września 1995 z wysokości 70 m, powodując powstanie dwudziestometrowego rozprysku. Uatrakcyjnił on, tym samym, sesję ślubną, która akurat odbywała się na mostku ;-) 9 stycznia 2014 roku mostek miał mniej szczęścia - spadający kamień tym razem poważnie go uszkodził. Przejście przez mostek od tego czasu jest zamknięte przez Forest Service. Powyższe zdjęcia pochodzą z września 2013 roku. Miałem szczęście...
Podchodząc ścieżką wyżej, pośród daglezjowego lasu (daglezje nierzadko mają tu obwód sześć metrów w pierśnicy...), trafimy do kolejnych wodospadów. Nie tak spektakularnych, ale też nie pozbawionych uroku.

Weiserdanger Falls

Ecola Falls

Widok ze zboczy wąwozu na rzekę Kolumbię i pokryty śniegiem wulkan St Helens.

Jak dotrzeć: Jesteśmy w USA, więc komunikacja publiczna po prostu nie istnieje. Można wypożyczyć samochód w Portland i kierować się Historyczną Autostradą Rzeki Kolumbii (Historic Columbia River Highway), zwracając uwagę na drogowskazy, które w pewnym momencie zaprowadzą nas do parkingu nieopodal Multnomah Falls. Można też, tak jak ja zrobiłem, wynająć taksówkę. Tanie to nie jest, ale w końcu...